आजचे आपले दैनंदिन जीवन फारच धावपळीचे झाले आहे. त्यात दिवसभर काम करून संध्याकाळी घरी आल्यावर आपण पूर्णता थकून जातो. आणि रात्रीला जर झोप येत नसेल तर फारच मनस्ताप होतो. दुसऱ्या दिवशी कामावर जाण्यास उशीर होणार, सर्व दिनचर्या कोलमडणार असे वाटू लागते. आणि खरोखरच दिनचर्या बिघडते. तर आज आपण बघणार आहोत की रात्रीच्या वेळी कितीही प्रयत्न करून सुद्धा आपणास झोप येत नाही अशावेळी आपण काय उपाय करायला पाहिजेत. वेळोवेळी मोठ्यांकडून ऐकण्यात आलेले, कुठे वाचलेले, किंवा अनुभवलेले उपाय आपण आज बघणार आहोत.

* रोज सकाळी मोकळ्या हवेत फिरायला जाण्याची सवय लावा.
* नियमित व्यायाम, योगासन प्राणायाम करा.
* दिवसा झोप घेणे सहसा टाळा.
* झोपण्याची एक निश्चित वेळ असावी म्हणजे रोज त्यावेळी झोप येईल.
* झोपण्यासाठीचे अंथरूण आरामदायक असावे.
* घरात मंद प्रकाश असावा.
* झोपण्याची पद्धत बदला.
* झोपण्याच्या २ तास अगोदर जेवण करावे.
* झोपण्यापूर्वी थोडे गरम दूध पिल्यानेही झोप चांगली येते.
* गाणे ऐकण्याची आवड असल्यास गाणे ऐकावे त्यामुळे देखील तुम्हाला झोपण्यास मदत होईल.
* डोळे बंद करून मनात देवाचे स्मरण केल्याने, ईश्वराच्या लीळा आठवल्याने सुद्धा झोप येण्यास मदत मिळते.
* लहान असतांना आपण अभ्यास करीत होतो तेव्हा झोप लागत होती. त्याप्रमाणेच झोपण्यापूर्वी एखादे पुस्तक, मॅगझिन वाचायला घ्या.
* रात्री चहा व कॉफी तंबाखू यांचे सेवन करू नका. यामुळे आपणास झोप येणार नाही.
* झोप येत नसल्यास बसून किंवा उभे राहू नका. झोप येत ही नसल्यास पडून रहा.
* झोपण्याच्या आधी रात्री हात-पायांना कोमट पाण्याने धुवा व तेलाने  मालीश करा. झोप येण्यासाठी उपयोगी आहे.
* झोपण्या पूर्वी विचार करणे, चिंता करणे सोडा. असे केल्यास झोप येण्यास अडथळे निर्माण होतील.
* रात्री झोपताना सैल कपड्यांचा वापर करा. त्यामुळे शांत झोप येईल.
* रात्रीचा आहार सुपाच्य व हलका असावा. जास्त खाऊ नये. मसालेदार जेवण करू नये. असे केल्यास अपचन होते व झोप येण्यास वेळ लागतो.
* मद्यपान करून झोपणे टाळा. असे केल्याने झोपेला अडथळे निर्माण होतात. मद्यपाना नंतर झोप लागल्यास रात्री बऱ्याच वेळा उठावे लागते. व सकाळी उठल्यानंतर देखील अस्वस्थता जाणवते.
* रात्री झोपण्या पूर्वी इलेकट्रोनिक्स उपकरणे आपणा पासून दूर ठेवा. यामुळे देखील आपणास लवकर झोप लागत नाही विशेषतः मोबाईल स्क्रीनचा उजेड झोप न लागण्याचे कारण असू शकते.

स्वास्थासाठी कुठलेही प्रयोग करण्या अगोदर त्याचा आपल्या प्रकृतीवर त्यांचा होणारा परिणाम या गोष्टींचा विचार करणे महत्वाचे. त्यासाठी जाणकार वैद्यांचा सल्ला घ्यावा.