विमानाच्या खिडक्या गोलाकार का असतात ?

why-airplane-windows-are-round/

विमान हा आधीही आणि आतासुद्धा कुतूहलाचा विषय होता आणि आहे.  विमानाचे पंख, इंजिन, ते उडत कसं असेल अनेक प्रश्न आणि त्याच्यात बसण्याची प्रत्येकाची इच्छा असतेच. आकाशात उडणारं विमान म्हटलं की आपल्या प्रत्येकाच्या मनात कुतुहूल जागं होतं. अनेक प्रश्नांचं जाळं उभं राहतं. त्यापैकीच एक म्हणजे विमानाच्या खिडक्या गोलाकार का असतात ?

विमान आलं तेव्हापासून त्यात आमूलाग्र बदल झालेत. अनेक अपघात आणि त्यानंतर करण्यात आलेले बदल यामुळे आताचं विमान सुरक्षित आणि वेगवान सुद्धा झालं आहे. पूर्वी विमानाच्या काचा सुद्धा चौकोनी होत्या. परंतु बहुतांश विमान अपघात याच चौकोनी काचांमुळे होत आहेत हे निदर्शनास आल्यावर चौकोनी काचा बदलून गोल काचा बसवण्यात आल्या.
सन १९५० मध्ये हेवीलँड कॉमेट’ नावाच्या विमानाने त्याकाळचे सर्वात सुपर फास्ट विमान म्हणून या नावलौकिक मिळवला होता. प्रवाशी क्षमतेबाबही हे विमान इतर विमानांच्या तुलनेने सरस होते. विमान निर्मात्यांनी सर्व काही योग्य रीतीने केले होते पण त्यांच्याकडून एकच चूक झाली ती म्हणजे त्यांनी विमानाला चौकोनी काचा बसवल्या आणि त्याचा परिणाम असा झाला की १९५३ मध्ये ‘हेवीलँड कॉमेट’ प्रकारची दोन विमाने आकाशातून थेट खाली कोसळली. या दुर्घटनेमध्ये जवळपास ५६ प्रवाश्यांना आपला प्राण गमवावा लागला होता.

अपघातानंतर करण्यात आलेल्या तपासाअंती असा निष्कर्ष निघाला की, विमानच्या खिडक्या चौकोनी असल्यामुळे खिडक्यांच्या कोपऱ्यामध्ये हवेचा दाब निर्माण झाला. परिणामी हवेच्या अति दाबासमोर काचा तग धरू शकल्या नाहीत आणि त्या तुटल्या व विमान खाली कोसळले. त्या नंतर विमानाच्या काचा बदलण्यात आल्या. अपघात टाळण्यासाठी गोल काचांचा पर्याय पुढे आला. या गोल काचांना कोपरे नसल्याकारणाने काचेवर हवेचा दाब निर्माण होत नाही आणि काचा फुटायची शक्यता नसल्याने चौकोनी काचा जाऊन त्याठिकाणी विमानाला गोलाकार काच लावण्यात आली.

विमानाचा रंग पांढराच का असतो ?

why aeroplane in white color

आपण नेहमी आकाशात पाहतो तर आपल्याला पांढऱ्या रंगाचे विमान दिसते. क्वचितच एखादे दुसरे वेगळ्या रंगाचे दिसते. ते सुद्धा पूर्ण रंगीत नसते तर काही ठिकाणी फक्त रंगीत पट्टे अथवा चित्र ई. दिसून येतात. तुम्हाला कधी हा प्रश्न पडला आहे का, विमानाचा रंग हा पांढराच का असतो ? तर चला जाणून घेऊया.

पांढरा रंग हा एव्हरग्रीन रंग आहे! म्हणजेच – बाकीचे रंग उन्हाने, पावसापाण्याने खराब होतात, फिके होतात पण पांढरा रंग जसाच्या तसा राहतो. एक तर विमान म्हणजे एखादी बस किंवा कार नाही की लांबी- रुंदी कमी आणि रंग देण्यास सुद्धा कमी पैसे लागतील. एका विमानाला रंगवण्याचा खर्च साधारण ५० हजार ते २ लाख डॉलर्स इतका होतो. चांगलं दिसलं तर ग्राहक वाढतील म्हणून रंग देणं योग्य वाटू शकतं पण त्यासाठी पैसा अधिक लागतो. त्यामुळे दिसायला बरं वाटेल एवढ्या भागात रंग दिल्या जातो आणि इतर पांढऱ्या भागावर फक्त पॉलिश दिलं जातं!

पांढरा रंग हा उष्णतेपासून रक्षण करतो. विज्ञान सांगतं – गडद रंग सूर्यप्रकाश जास्त शोषतात आणि त्यामुळे जास्त गरम होतात. विमान जेवढं तापेल, तेवढा त्या विमानाच्या AC चा खर्च वाढणार. पांढरा रंग बाकीच्या रंगांपेक्षा कमी उष्णता शोषतो आणि तुलनेने कमी गरम होतो.

पांढरा रंग हा लक्ष वेधून घेतो त्यामुळे जसा पांढऱ्या शर्टवर एखादा काळा डाग लगेच दिसून येतो तसेच पांढऱ्या background मुळे विमानावर oil leak, गंज पटकन ओळखता येतो. निळ्याशार आकाशात पांढरं विमान दिसून येतं, तसंच जमिनीवर सुद्धा विमान ओळखता येतं.

विमान घेताना ते फारच महागडं असत लाख दोन लाखात मिळणारी गोष्ट नसल्यामुळे जर तुम्ही विमान दुसऱ्या रंगात रंगवलं तर त्याची resale किंमत कमी होते. कारण विकत घेणाऱ्याला विमानाला परत रंग देत बसावं लागतं. त्यामुळे अशी गोष्ट कुणीच करीत नाही. याबरोबरच अनेक विमानं ही लीजवर घेतलेली असतात. बहुतेक विमान कंपन्या स्वतः विमान खरेदी करीत नाहीत. त्यांनी ते विमान-मालकाकडून लीज वर घेतलेले असते. समजा एखाद्या कंपनीची लीज संपली तर कंपनीचं नाव आणि लोगो काढून दुसऱ्या कंपनीचं लावायचं, बस! हे बदल करण्यासाठी पांढरा रंग वापरण्यात येतो.

तुमच्यासाठी विमानाला रंगरंगोटी करतानाचा एक छोटासा विडिओ आपल्या विडिओ कॅटेगरी मध्ये बघा.

भारतीय वायूदलाच्या मालवाहक विमानाला अपघात; 5 ठार

भारतीय वायुदलाच्या ‘सुपर हर्क्युलस सी-१३० जे’ या मालवाहक विमानाचा ग्वाल्हेर येथे अपघात झाला असून, या घटनेत वायूदलाचे पाच जवान शहीद झाले.
वायुदलाच्या प्रवक्त्यांने दिलेल्या माहितीनुसार, प्राथमिक चाचणी दरम्यान विमान दुर्घटनाग्रस्त झाले. अपघाताची चौकशी करण्याचे आदेश देण्यात आले असल्याचेही त्यांनी सांगितले.

‘सुपर हर्क्युलस सी-१३० जे’ हे अमेरिकन बनावटीचे विमान असुन मालवाहक विमान खरेदीसाठी भारताने अमेरिकेसोबत २००८ साली तब्बल ६००० कोटींचा करार केला होता. घटनास्थळी वायूदलाचे बचावकार्य सुरू आहे.भारतीय वायुसेनेकड़े अशी 6 विमाने आहेत. या आधी नौसेनेच्या पाणबुडी ला मागे अपघात झाला होता. त्यानंतर आज वायु सेनेच्या विमानाला अपघात झाला आहे.